Wat is de onvoltooid tegenwoordige tijd?
De onvoltooid tegenwoordige tijd gebruik je om handelingen te beschrijven die:
- Nu gebeuren (huidige acties)
- Regelmatig of altijd plaatsvinden (gewoontes of routines)
- Algemeen waar zijn (feiten of universele waarheden)
Opbouw van de tijd
De vervoeging hangt af van de werkwoordsstam en bij sommige werkwoorden ook van de woordgroep waarin het werkwoord valt (er zijn 3 grote conjugatiegroepen in het Albanees).
Voorbeeld: Werkwoord punoj (werken)
| Persoon | Vervoeging (punoj) | Vertaling |
|---|---|---|
| Unë (ik) | punoj | ik werk |
| Ti (jij) | punon | jij werkt |
| Ai/Ajo (hij/zij) | punon | hij/zij werkt |
| Ne (wij) | punojmë | wij werken |
| Ju (jullie/u) | punoni | jullie werken / u werkt |
| Ata/Ato (zij - meervoud) | punojnë | zij werken |
Gebruik in zinnen
1. Gewoontes en routines
- Unë pi kafe çdo mëngjes. → Ik drink elke ochtend koffie.
- Ne shkojmë në shkollë çdo ditë. → Wij gaan elke dag naar school.
2. Feiten of waarheden
- Uji vlon në 100 gradë. → Water kookt bij 100 graden.
- Dielli lind në lindje. → De zon komt op in het oosten.
3. Dingen die nu gebeuren
- Ai flet në telefon. → Hij praat aan de telefoon.
- Ne dëgjojmë muzikë. → Wij luisteren naar muziek.
Hoe maak je de onvoltooid tegenwoordige tijd?
Stap 1: Werkwoordsstam bepalen
Bijvoorbeeld bij punoj is de stam punoj.
Stap 2: Uitgang toevoegen (per persoon)
Het werkwoord "punoj" → werken
| unë | -oj | punoj |
| ti | -on | punon |
| ai/ajo | -on | punon |
| ne | -ojmë | punojmë |
| ju | -oni | punoni |
| ata/ato | -ojnë | punojnë |
Let op: Niet alle werkwoorden volgen deze vorm, vooral regelmatige -oj werkwoorden doen dit. Andere werkwoorden (zoals "ha" → eten) hebben hun eigen patronen:
| unë | - | ha |
| ti | - | ha |
| ai/ajo | - | ha |
| ne | -më | hamë |
| ju | -ani | hani |
| ata/ato | -në | hanë |
Negatieve vorm
Om een zin negatief te maken, voeg je "nuk" toe voor het werkwoord:
- Unë nuk punoj të dielën. → Ik werk niet op zondag.
- Ai nuk flet anglisht. → Hij spreekt geen Engels.
Vraagvorm
In vragen komt meestal a of çfarë (wat), kur (wanneer), etc. vooraan:
- A punon ti sot? → Werk jij vandaag?
- Çfarë bëni ju? → Wat doen jullie?